W teorii treningu wyróżnia się 3 systemy energetyczne dzięki którym organizm jest w stanie pozyskać energię i są nimi:
- System Fosfagenowy
- System Glikolityczny
- System Tlenowy
Poniżej przedstawię w prosty sposób działanie każdego z systemów energetycznych 😁
SYSTEM FOSFAGENOWY
Jest to system działający w pierwszych 8-10 sekundach intensywnego wysiłku. Należy do beztlenowych systemów energetycznych. System fosfagenowy składa się z trzech podstawowych reakcji. 🔥 Pierwszą jest rozpad ATP na ADP Pi (grupa fosforanowa) i wyzwolenie energii. Drugą reakcją jest resynteza ATP z ADP i fosfokreatyny (PCr), gdzie fosfokreatyna rozpada się na grupę fosforanową i kreatynę. Dzięki temu Pi, czyli grupa fosforanowa, może przyłączyć się do ADP i utworzyć ATP. Trzecią reakcją zachodzącą w ramach systemu fosfagenowego jest rozpad ADP na AMP i Pi, dzięki czemu grupa fosforanowa może przyłączyć się do innej cząsteczki ADP i ponownie utworzyć ATP. Podczas działania tego systemu nie wzrasta poziom kwasu mlekowego. Powrót systemu do normy następuje już w przeciągu 3-5 minut, a po 30 sekundach wysiłku system odtwarzany jest aż do 70%. Ten system dominuje podczas krótkotrwałych i maksymalnych wysiłków takich jak sprint 20-100m, skok w dal, wzwyż, podnoszenie ciężarów (1RM) 🏋️♂️ itd.
SYSTEM GLIKOLITYCZNY
Jest to system rozpoczynający działanie po 10 sekundach wysiłku i trwa on około 60-90 sekund. Szczyt mocy systemu glikolitycznego następuje około w 30 sekundzie wykonywania wysiłku. Energia powstaje w tym przypadku z rozpadu glukozy pochodzącej z krwi i zasobów glikogenu. Utylizacja glukozy zachodzi bez udziału tlenu. 😲 W beztlenowych warunkach cząsteczki glukozy przekształcają się w ATP i kwas mlekowy. Każda cząsteczka glukozy tworzy w warunkach beztlenowych tylko dwie cząsteczki ATP. Jeśli zdolność danego organizmu do przekształcania kwasu mlekowego jest słaba to kwas mlekowy zaczyna gromadzić się w organizmie, co w następstwie powoduje zmęczenie. Już po 2 minutach wysiłku udział tego systemu w produkcji energii spada aż do około 35-50%. Wtedy właśnie obniża się intensywność wysiłku i spada szybkość rozpadu glukozy i glikogenu. Jeśli organizm jest sprawny, to jest w stanie część kwasu mlekowego przekształcić w kwas pirogronowy. Kwas ten następnie może trafić do mitochondriów i na drodze metabolizmu tlenowego przekształcić się w ATP. Odbudowa całego zapasu glikogenu trwa około 24 godzin. System glikolityczny jest wykorzystywany w takich sportach jak sprint na 400-800m, pływanie na 100m itd.
SYSTEM TLENOWY
Jest to system energetyczny, w którym ATP może zostać utworzone przez rozkład węglowodanów i tłuszczu dzięki takim procesom jak glikoliza tlenowa oraz lipoliza tlenowa. W systemie tlenowym reakcja pozyskiwania ATP zachodzi w obecności tlenu i podczas wysiłku nie powstaje kwas mlekowy. Na proporcję zużywania węglowodanów i tłuszczów przez ten system ma wpływ wiele czynników takich jak: intensywność wysiłku, wytrenowanie danej osoby, czas trwania wysiłku, poziom kondycji. Przy mało intensywnych wysiłkach, poniżej 50% maksymalnego pułapu tlenowego, organizm do uzyskania energii korzysta z tłuszczy. Przy intensywności na poziomie 50-70% tego pułapu organizm pozyskuje energię z węglowodanów (glikogen mięśniowy). Przy wykorzystaniu energii powstającej z tłuszczów organizm jest w stanie wykonywać dany wysiłek bardzo długo. Pozyskiwanie energii z węglowodanów trwa do czasu wyczerpania glikogenu. System tlenowy jest wykorzystywany w takich sportach jak maraton, triathlon, biegi narciarskie.
Wszystkie wyżej wymienione systemy energetyczne działają jednocześnie, żaden z nich nie działa w izolacji ❗️ Po prostu w trakcie produkcji energii podczas wykonywania wysiłku są one mniej bądź więcej wykorzystywane i jest to zależne od intensywności oraz czasu jego trwania. Podczas wykonywania krótkich, intensywnych aktywności, 👉 system tlenowy także przyczynia się do produkcji energii, nawet jeśli system glikolityczny wykonuje większość pracy. Tak samo jest w przypadku, gdy podczas wykonywania danego wysiłku przeważają procesy tlenowe, wtedy także działają 👉 procesy glikolityczne.
Facebook- https://www.facebook.com/patryk.hrycak.trainer/
Instagram- https://www.instagram.com/patryk.hrycak.trainer/
Web- https://www.patrykhrycak.com/
😉😌😲😔🧐😁🏋️♂️💪❓❗️